Սնունդը և առողջությունը
Գետնամորի անտառային
![Գետնամորի անտառային Գետնամորի անտառային](up/article/big/file_38180_3630821.jpg)
Վարդազգիների ընտանիքին պատկանող բազմամյա խոտաբույս է, գիտական անվանումն է Fragaria vesca: Կոճղարմատից հորիզոնական ուղղությամբ տարածվող մազարմատներից դուրս են գալիս երկար սողացող ընձյուղները, որոնց վրա կան արմատավորվող հանգույցներ: Ցողունի առավելագույն բարձրությունը 30 սմ է:
Մերձարմատային տերեւները բաղկացած են 3 երկարակոթուն, սղոցաեզր տերեւներից, որոնք առաջացնում են վարդյակ:
Ծաղիկները սպիտակ են, խոշոր, երկարակոթուն, հավաքված են նոսր կիսավահանաձեւ ծաղկաբույլերում: Ծաղկում է մայիս – հունիս ամիսներին, պտղաբերում է հուլիսին:
Հատապտուղը, դա մսոտ ծաղկապսակն է, իսկ այն պատող բազմաթիվ սերմերը պտուղներն են: Հատապտուղը զգայուն է արեւի հանդեպ՝ արեւմտյան կողմի պտուղներն ավելի գունատ են: Տարածված է Լոռիում, Սեւանի ավազանում՝ կեչուտներում ու սոճուտներում, այլ անտառների բացատներում, մարգագետիններում:
ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ
Գետնամորի անտառայինի հատապտուղների 100 գ զանգվածի էներգետիկ արժեքը 41 կկալ է: Նույն քանակության մեջ պարունակվում է 87. 4 գ ջուր, 0.4 գ մոխիր, 0.8 գ սպիտակուց, 0.4 գ ճարպ, 9.7 գ ածխաջրեր: Մարդու օրգանիզմին անհրաժեշտ խաղողաշաքարի (գլյուկոզա) 1օրվա պահանջարկի 27 % -ը, մրգաշաքար (ֆրուկտոզա )՝ 6.9 %, բջջանք՝11 %: Չհագեցված ճարպաթթուներ. օմեգա-3՝ 16.6 %, օմեգա – 6՝ 1.8 %: Բուսական ստերոլներ՝ 22 %, պուրիններ՝ 8.3 %:
Գետնամորի անտառայինի հատապտղի հիմնական հարստությունը ասկորբինաթթուն է ( C վիտամին ), 100 գ հումքի մեջ պարունակվում է 60 մգ, որը չափահասի օրգանիզմի 1 օրվա պահանջարկի 86 % - ն է: Պարունակում է ոչ մեծ քանակությամբ այլ վիտամիններ՝ B1 (2%), B2 (3%), B5 (4 %), B6 (3 %), B9 (3%), E (3.5 %), PP (2% ), H (5% ), բետա կարոտին ( 1 %), քոլին (1.1%), K (2%):
Մակրոտարրեր`կալիում (6%), կալիցում (4%), մագնեզիում (5%), ֆոսֆոր (3%), սիլիցիում (330%), նատրիում, քլոր ու ծծումբ 1- ական %:
Միկրոտարրեր՝ բոր (264%), կոբալտ (40%), վանադիում (22.5%), ռուբիդիում (18%), մոլիբդեն (14%), արսեն (14%), պղինձ (13%) , մանգանեղ (10%), երկաթ (7%), քրոմ(4%), ցինկ (1.3%), յոդ (1%), ստրոնցիում, սելեն, այլ:
Գետնամորի անտառայինի պտուղը պարունակում է նաեւ մինչեւ 1.5% օրգանական թթուներ, 4 % դաբաղանյութեր նաեւ ֆլավոններ ու անտոցիաններ:
Տերեւը պարունակում է 4.5 անգամ ավելի ասկորբինաթթու, քան հատապտուղը, գլյուկոզիդ ֆրագարին, դաբաղանյութ, եթերային յուղեր, մանրէասպան ֆիտոնցիդներ, կիտրոնաթթու, խնձորաթթու, ու սալիցիլաթթու:
Կոճղարմատը պարունակում է մինչեւ 9.4% դաբաղանյութ:
Բուժական նպատակներով տերեւները հավաքեք ծաղկման շրջանում, իսկ արմատը՝ աշնանը: Տերեւը չորացնելուց առաջ կտրեք կոթունը, փռեք թղթի կամ կտորի վրա օդափոխվող ծածկի տակ: Պահպանման ժամկետը 1 տարի է:
Պտուղը հավաքեք երեկոյան, հեռացրեք պտղակոթունը ու չորացրեք ծածկի տակ կամ ջեռոցում ( 45 - 60 C ):
ԳԵՏՆԱՄՈՐԻ ԱՆՏԱՌԱՅԻՆԻ ՕԳՏԱԿԱՐ ԱԶԴԵՑՈւԹՅԱՆ ՈԼՈՐՏԸ
Հատապտուղը , հյութը, թարմ կամ չոր հատապտղի ու տերեւի թուրմերն ունեն միզամուղ հատկություն, նպաստում են այտուցների հեռացմանը: Կարգավորում են կալցիումի, ֆոսֆորի ու մագնիումի փոխանակումը, տրոհում են վնասակար նյութերի նստվածքը:
ՏԵՐԵՎ: Թուրմն ունի լեղամուղ, միզամուղ, քրտնամուղ ու հակաբորբոքային ազդեցություն , ամրացնում է լնդերն ու ոսկորները, նպաստում է հոդերի ճկունության ավելացմանը: Խորհուրդ է տրվում շաքարային դիաբետի, այտուցվածության, անքնության, բրոնխերի ասթմայի, ավիտամինոզի, լեղաքարային ու միզաքարային հիվանդությունների, հոդատապի, սակավարյունության բուժման պարագայում՝ հատկապես ապաքինվող հիվանդներին:
ՀԱՏԱՊՏՈւՂ: Գետնամորու հատապտուղն ու հյութը խորհուրդ են տրվում հետեւյալ հիվանդությունների կայուն ռեմիսիայի շրջանում:
- Սրտի անոթների աթերոսկլերոզ՝ իշեմիկ հիվանդություն, ստենոկարդիա:
- Ուղեղի անոթների աթերոսկլերոզ :
- Ստամոքսաբորբ, ստամոքսի ու 12 – մատնյա աղու խոց:
- Հաստ աղու բորբոքում (կոլիտ ):
- Բարակ աղու բորբոքում (էնտերիտ):
- Լեղապարկի ( խոլեցիստիտ) , լյարդի ( հեպատիտ) , ենթաստամոքսային գեղձի (պանկրեատիտ ) բորբոքային հիվանդություններ:
- Դիսբակտերիոզ:
- Վահանագեղձի ցածր կամ բարձր ֆունկցիա՝ հիպո- կամ հիպերտիրեոզ:
- Սակավարյունութուն (անեմիա):
- Շաքարային դիաբետ:
ԴԵՂԱՏՈՄՍԵՐ, ՕԳՏԱԿԱՐ ԽՈՐՀՈւՐԴՆԵՐ
- Խորհուրդ է տրվում ուտել 100 -ական գրամ՝ օրը 2 – 3 անգամ, 100 մլ կաթի կամ 50 մլ մածունի հետ: Հատապտուղը սառեցրեք 200-250 մլ տարողությամբ տարաների մեջ:
- Պահածոյացրեք գետնամորու տրորած հատապտղի ու շաքարավազի կամ մեղրի խառնուրդը (2 : 3):
- Հյութը խորհուրդ է տրվում խմել լեղաքարային հիվանդության ու շաքարային դիաբետի բուժման ընթացքում ՝ օրը 30 - 50 մլ, ուտելուց առաջ:
- Միզաքարային հիվանդության ու շաքարային դիաբետի բուժման արդյունավետությանը նպաստում են գետնամորի անտառայինի հատապտղի, տերեւի կամ դրանց խառնուրդի (1:1) թուրմերը:
ԹՈւՐՄԵՐ
ՀԱՏԱՊՏՈւՂ: 50 գ հատապտուղը 2 ժամ թրմեք 200 մլ եռջրում, քամեք: Խմեք 50-ական մլ, օրը 4 անգամ:
ՏԵՐԵՎ: Չոր տերեւները մանրացրեք, 20 գ հումքը 30 րոպե թրմեք 400 մլ եռջրում, քամեք: Խմեք 100 –ական մլ, օրը 4 անգամ:
ՀԱԿԱԲՈՐԲՈՔԱՅԻՆ ԸՄՊԵԼԻՔ
Խառնեք գետնամորու ու դեղձի հյութերը (1:2): Խմեք 100 –ական մլ՝ ճաշից ու ընթրիքից կես ժամ առաջ: Կանխարգելում է բորբոքումների ու խոցերի զարգացումը ստամոքսում, աղիներում ու լեղուղիներում:
ԶԳՈւՇԱՑՈւՄ: Գետնամորու հատապտուղը շատերի մոտ ալերգիա է առաջացնում, այդ իսկ պատճառով պետք է ուտել մածունի, կաթի կամ թթվասերի հետ:
Ստամոքսահյութի բարձր թթվայնության դեպքում խորհուրդ է տրվում ուտել եփված հատապտուղ:
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![Որքա՞ն ջուր պետք է խմել. armeniamedicalcenter.am Որքա՞ն ջուր պետք է խմել. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63974_6077936.jpg)
Մարդիկ հաճախ պարզապես մոռանում են ջուր խմել, հատկապես դա բնորոշ է տարեցներին և երեխաներին: Սակայն ցանկացած տարիքում անհրաժեշտ է հիշել ջրի լրացուցիչ ծախսի մասին...
![](images/calendar.png)
![Մրգերը շաքարային դիաբետի ժամանակ. armeniamedicalcenter.am Մրգերը շաքարային դիաբետի ժամանակ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63444_6922409.jpg)
Մրգերը և հատապտուղները պարունակում են առողջության համար շատ կարևոր վիտամիններ, միկրոէլեմենտներ, բջջանք: Շաքար պարունակող որոշ մրգեր կարգավորում են արյան ճնշումը...
![](images/calendar.png)
![Ուտելու հոգեբանությունը. urolog.am Ուտելու հոգեբանությունը. urolog.am](up/article/small/file_62671_8628865.jpg)
Ուտելու հոգեբանությունը կիրառական հոգեբանություն է, որն օգտագործվում է` հասկանալու մարդու սննդի ընտրության և ուտելու վարքագիծը...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. Սննդային ալերգիա. մասնագետի անդրադարձը ԵՊԲՀ. Սննդային ալերգիա. մասնագետի անդրադարձը](up/article/small/file_62142_1182376.jpg)
Եթե Դուք ունեք սննդային ալերգիա, Ձեր իմուն համակարգը գերզգայուն է տվյալ սննդի նկատմամբ: Դրա պատճառը իմունոգլոբուլին E-ն է (IgE), որը բարձր քանակով հանդիպում է ալերգիա ունեցող մարդկանց մոտ...
![](images/calendar.png)
![ՀՀ Ան. Ինչպես առողջ սնվել տոնական օրերին ՀՀ Ան. Ինչպես առողջ սնվել տոնական օրերին](up/article/small/file_62110_7625332.jpg)
Դժվարամարս կամ ոչ համատեղելի մթերքը չարաշահելու արդյունքում տոնական օրերին հաճախ արձանագրվում են սննդային թունավորումներ և մարսողական համակարգի տարբեր բնույթի խանգարումներ: Նմանատիպ խնդիրներից խուսափելու համար մասնագետները...
![](images/calendar.png)
![Սննդակարգը միզապարկի քարերի ժամանակ. հիվանդության կանխարգելումը. armeniamedicalcenter.am Սննդակարգը միզապարկի քարերի ժամանակ. հիվանդության կանխարգելումը. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62083_6796040.jpg)
Միզապարկի քարերի առկայության ժամանակ սնունդը պետք է լինի հավասարակշռված, հարուստ վիտամիններով և հանքային աղերով, ուղղված նյութափոխանակության խանգարման կարգավորմանը...
![](images/calendar.png)
![Գինին և առողջությունը Գինին և առողջությունը](up/article/small/file_61429_2830342.jpg)
Գինու օգտակար հատկությունները գաղտնիք չեն մարդկանց արդեն դարեր ի վեր: Սակայն, որպեսզի այն իրապես նպաստի առողջության պահպանմանը, անհրաժեշտ է ինքնագիտակցում և չափավորության զգացողություն...
![](images/calendar.png)
![Ինչպիսի՞ ջուր է պետք խմել առողջ լինելու համար. armeniamedicalcenter.am Ինչպիսի՞ ջուր է պետք խմել առողջ լինելու համար. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_61405_2786846.jpg)
Օրգանիզմի համար մեծ է ջրի դերը: Մարդն ավելի հեշտ դիմանում է քաղցին (մոտավորապես 30-45 օր), քան ջրի պակասին: Առանց ջրի օրգանիզմը չի կարող գոյատևել անգամ 5 օր, քանի որ ջուրը կյանքի հիմքն է և կազմում է օրգանիզմի 2/3-ը...
![](images/calendar.png)
![Հակաքովիդային մթերքներ. armeniamedicalcenter.am Հակաքովիդային մթերքներ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_61361_9970613.jpg)
Քովիդ վարակը հաղթահարելու համար անհրաժեշտ է բարձրացնել օրգանիզմի դիմադրողականությունը: Դրան նպաստում է առողջ սնունդը: Բացի այդ, կան որոշ մթերքներ, որոնք ավելի` քան մյուսները, դրական ազդեցություն են ունենում...
![](images/calendar.png)
![Ընպելիքները և սնունդը հղիության ժամանակ. morevmankan.am Ընպելիքները և սնունդը հղիության ժամանակ. morevmankan.am](up/article/small/file_61360_7884369.jpg)
Հղիների սննդի հետ բազում միֆեր են կապված: Երբեմն դրանք տարօրինակ արգելքներ են՝ կծու, սնկով կերակուրներ, մթերքների որոշակի գույներ և այլն...
![](images/calendar.png)
![Քաղցրակերության վնասները. armeniamedicalcenter.am Քաղցրակերության վնասները. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_61322_1151595.jpg)
Գիտնականներն ապացուցել են, որ շաքարը նպաստում է վաղաժամ ծերացմանը: Պրոֆեսոր Դեվիդ Հաննը համեմատել է շաքար շատ և քիչ օգտագործող մարդկանց դիմագծերը և սենսացիոն եզրակացության եկել: Գիտնականը նկատել է, որ նույն տարիքի...
![](images/calendar.png)
![Առանձնացված սնուցման կարևորությունը. nairimed.com Առանձնացված սնուցման կարևորությունը. nairimed.com](up/article/small/file_61171_4195308.png)
Հավանաբար, շատերն են լսել առանձնացված սնուցման մասին, սակայն ըստ անվանման, այնքան էլ պարզ չէ, թե ի՞նչը` ինչի՞ց պետք է առանձնացնել, իսկ կարևորը՝ ինչո՞ւ: Առանձին սնուցման փիլիսոփայությունն այն է...
![](images/calendar.png)
![Ինչպե՞ս է ազդում սնվելու ռիթմը ուղեղի առողջության վրա. urolog.am Ինչպե՞ս է ազդում սնվելու ռիթմը ուղեղի առողջության վրա. urolog.am](up/article/small/file_61069_8520252.jpg)
Ուտելը մարդու կյանքի կարևոր բաղադրիչներից է։ Պարզվում է, որ ոչ միայն սնննդի տեսակը, այլև այն ընդունելու ժամանակը ունի տարբեր ազդեցություններ մարդու ուղեղի վրա: Ապացուցված է, որ ուտելու անկանոն ժամերը նպաստում են...
![](images/calendar.png)
![Ամանորի տոնական սեղանի ամենավտանգավոր մթերքը. Սալուտեմ ամսագիր №4 Ամանորի տոնական սեղանի ամենավտանգավոր մթերքը. Սալուտեմ ամսագիր №4](up/article/small/file_60184_4609941.jpg)
Ամանորի սեղանն օրգանիզմի համար ծանր փորձություն է՝ սեղանին բազմաթիվ խոհարարական գլուխգործոցներ են հայտնվում, որոնց գայթակղությանը դիմանալը պարզապես անհնար է։ Սակայն բժիշկները խորհուրդ չեն տալիս...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն